W.F. Hermans

INTERVIEW MET WFH



Frank Verkuijl

"Het gaat om een andere, onzichtbare wereld'

(fragment)



De Groene Amsterdammer

19 mei 1993



[Verkuijl interviewde Evgen Bavcar, een blinde fotograaf die exposeerde in de Melkweg in mei '93 met 'Donker licht'

Bavcar kent 'De blinde fotograaf' van Hermans en er zijn treffende overeenkomsten tussen het leven van de geïnterviewde blinde fotograaf en de hoofdpersoon uit het verhaal van WF Hermans

Na dit interview haastte Verkuijl zich naar WF Hermans, die hij vroeg zijn licht te laten schijnen over deze duistere fotograaf. Immers het was of de hoofdpersoon uit 'De blinde fotograaf' tot leven was gekomen of anders, van het filmdoek was gestapt].





[.............]

Eén hoofdstad verderop, in een grijze, boomloze straat in Brussel, woont sinds een kleine twee jaar W.F. Hermans. Hij ontvangt me in zijn huiskamer, temidden van zijn enorme verzameling typemachines.

Hermans: "In de tijd dat ik 'De blinde fotograaf' schreef, had ik pas een camera gekocht. Ik twijfelde erg aan mijn kunnen en dacht: Ik zou net zo goed m'n ogen dicht kunnen doen en dan afdrukken. Dat was voor mij de aanleiding het verhaal van de blinde fotograaf te schrijven. Bovendien was zwart licht toen erg in de mode, zoals je weet."

In dat verhaal rept Hermans met geen woord over foto's, het is onduidelijk hoe ze eruit zien en wat erop staat. Als de hoofdredacteur ze aan de journalist die de blinde fotograaf gaat interviewen, wil overhandigen, kan hij ze niet vinden. Ik vraag me af hoe het is om met het werk van Bavcar te worden geconfronteerd . Hermans weet er niet zo goed raad mee, blijkt.

"Ik heb dat verhaal over de blinde fotograaf geschreven, dus ik dacht dat ik er alles over had gezegd. Maar nu ik met de realiteit wordt geconfronteerd, weet ik niet zo goed wat ik zeggen moet."

Hij bekijkt de foto's van Bavcar met aandacht en zegt dat hij ze mooi vindt. Toch vertrouwt Hermans de zaak niet.

"De blinde fotograaf uit mijn verhaal is een oplichter. Ook dit ruikt naar charlatanerie, al klinkt dat misschien iets te hardvochtig. Beethoven die doof was en bleef componeren, dat heeft met muziek te maken. Dat is iets wat ik begrijp, omdat Beethoven was gevrijwaard van toevalligheden en dat spreekt me aan. Maar een blinde fotograaf die fotografeert? Zo'n man wordt ergens neergezet, drukt af en dan heb je een foto. Wie doet z'n pr?"

Evgen Bavcar zei een dag eerder tegen me in het restaurant: "De mensen moeten leren accepteren dat ook blinden een blik hebben. Jij ziet de tafel waar we aan zitten, maar je ziet op dit moment niet de sterrenhemel. Ik kan dus zeggen dat jij op een bepaalde manier ook blind bent. Ik fotografeer niet alleen met een toestel, maar ook zonder. Het fototoestel is alleen maar een technisch middel. Ik zie voorbij het donker, voorbij het woord en voorbij het zwarte vierkant van Malevitsj. Het Sloveense kind van elf is niet gestorven, het leeft nog steeds."

{Bavcar werd blind op elfjarige leeftijd].