Logo KOC Pda voor blinden en slechtzienden

http://www.koc.be/kw/pda/kw_pda.html

Omschrijving pda

Een pda of een Personal Digital Assistant (Persoonlijke digitale assistent) is een mini-computer met tal van functies zoals een agenda, een uurwerk, een notitiemogelijkheid, een adressendatabank, een takenlijst en een synchronisatiemogelijkheid met een computer. Standaard pda’s beschikken over een aanraakscherm met handschriftherkenning (Graffiti) om gegevens in te voeren.

Foto pda

Kanttekening: Er zijn tegenwoordig ook ‘smartphones’ op de markt. Dat zijn in de eerste plaats gsm’s, aangevuld met pda-functies. Anderzijds worden er ook pda’s op de markt gebracht waarmee je kan telefoneren. Bij smartphones ligt de nadruk op het telefoneren. Bij pda’s ligt de nadruk op het verwerken van gegevens. Smartphones en pda’s groeien meer en meer naar elkaar toe. Bijgevolg wordt het steeds moeilijker dit soort producten consequent op te delen in duidelijk afgebakende groepen.

Terug naar begin van de tekst
Pda voor blinden en slechtzienden

De huidige pda’s zijn sinds enkele jaren krachtig en betaalbaar genoeg om toegankelijk gemaakt te worden voor blinden en slechtzienden door middel van vergroting en spraak- of brailleweergave.

Een pda die toegankelijk is voor blinden & slechtzienden kan verschillende vormen aannemen:

* Standaard pda uitgerust met vergrotingssoftware of schermuitleesprogramma, al of niet aangevuld met spraakweergave d.m.v. synthetische spraak of een brailleleesregel.
* Specifiek voor de doelgroep ontwikkelde, draagbare apparaten met pda-functies en voorzien van een gewoon toetsenbord of een brailletoetsenbord.

We delen het aanbod op in vier groepen:

* groep 1: pda’s die toegankelijk gemaakt zijn
* groep 2: hard- en software om een pda toegankelijk te maken
* groep 3: pda’s die specifiek voor de doelgroep ontwikkeld zijn
* groep 4: pda-afgeleiden voor een specifieke taak

Per groep beschrijven we in deze keuzewijzer de functie van de producten, het huidige marktaanbod en, indien nodig, enkele specifieke aandachtspunten voor het kiezen. Volgende aandachtspunten bij het kiezen gelden voor alle groepen:

* Gewicht: Ga na hoe makkelijk het apparaat mee te nemen is en hoe makkelijk het onderweg kan gebruikt worden.
* Autonomie: Ga na hoelang het apparaat op een batterijlading kan werken en of gegevens verloren gaan als de batterijen leeg zijn.
* Nederlandse spraak: Ga na of de spraakweergave in het Nederlands kan gebeuren. Nog beter is het als ook de gebruikersinterface (menu’s, functies, …) in het Nederlands is.
* Versies & updates: Kijk bij aankoop steeds goed na of je de meest recente versie krijgt en vraag naar de mogelijkheden (kosten) om later te updaten.
* Back-up van gegevens: Ga na hoe makkelijk de gegevens uit de pda te synchroniseren zijn met een computer. Dat is belangrijk voor het nemen van een back-up.
* Draadloze communicatie: Ga na of je draadloos internet (WiiFi) of draadloze communicatie (Bluetooth) met randapparaten nodig hebt.
* Opties: Ga na welke opties beschikbaar zijn, wat deze kosten, of je ze nodig hebt en of het de moeite loont die van bij het begin onmiddellijk aan te kopen.

Terug naar begin van de tekst
Groep 1: Pda's die toegankelijk gemaakt zijn

Omschrijving

De eerste groep omvat pda’s die toegankelijk en bruikbaar gemaakt zijn door middel van software met spraakweergave of door middel van een aangepaste bediening via een toetsenbord (i.p.v. het aanraakscherm). Niet alle functies van de pda zijn toegankelijk gemaakt, enkel de meest gebruikte.

Marktaanbod

Momenteel is er ons nog maar één apparaat bekend in deze groep, namelijk de Maestro 2.0 van Humanware. De Maestro is gebaseerd op een pda van Dell of HP die voorzien wordt van een toetsenbordje waarmee het aanraakscherm bediend wordt. Verder heeft de producent eigen pda-software (met spraakweergave) geschreven die gebruik maakt van het toetsenbord. Het zijn dus niet de standaard geïnstalleerde toepassingsprogramma’s van Dell of HP die toegankelijk gemaakt worden. De Maestro 2.0 weegt ongeveer 190 g.

Foto Maestro
Maestro

Terug naar begin van dit deel
Groep 2: Hard- en software om een pda toegankelijk te maken

De tweede groep producten omvat hard- en software die pda’s toegankelijk maken. De standaard toepassingen op de pda worden toegankelijk gemaakt. Dat heeft het voordeel dat de communicatie met zienden die ook een pda (dezelfde) gebruiken een stuk makkelijker wordt. Nadeel is dat sommige toepassingen niet of niet optimaal toegankelijk kunnen gemaakt worden.

Software omvat programma’s die het scherm vergroten en programma’s die ervoor zorgen dat wat op het scherm staat en gebeurt, wordt uitgesproken.

Hardware omvat apparaten die het mogelijk maken om gegevens in te voeren met een apart toetsenbord en te lezen met een brailleleesregel.

Software: vergrotingsprogramma’s en schermuitleesprogramma’s met spraakuitvoer

Omschrijving

Een vergrotingsprogramma of een schermuitleesprogramma voor een pda is vergelijkbaar met een vergrotings- of een schermuitleesprogramma voor een computer. Vergrotingsprogramma’s maken de tekst en de beelden op scherm groter. Schermuitleesprogramma’s lezen de tekst voor of sturen hem door naar een brailleleesregel.

Marktaanbod

Momenteel is ons één vergrotingsprogramma voor pda’s bekend, nl. Mobile Magnifier Pocket.

Wat betreft schermuitleesprogramma’s met spraakweergave, zijn er momenteel twee producten op de markt:, nl. Mobile Speak Pocket en Pocket Hal.

Het valt te verwachten dat er vrij snel andere programma’s gaan bijkomen.

Specifieke aandachtspunten bij het kiezen van toegankelijkheids-software

* Compatibiliteit: Controleer of de gekozen software (vergroting of spraakweergave) functioneert op de pda. De pda-besturingssystemen Symbian en Windows Mobile zijn doorgaans toegankelijk te maken met de verkrijgbare vergrotings- of schermuitleesprogramma’s. Andere besturingssystemen zoals Palm OS zijn (nog) niet toegankelijk.
* Vergroting of spraakweergave: Vergroting is mogelijk maar besef dat het slechts om een beperkte vergroting gaat omdat het zich allemaal afspeelt op een relatief klein scherm. Spraakweergave, eventueel aangevuld met optionele brailleweergave, is sterk te overwegen als vergroting geen werkbaar resultaat oplevert.

Hardware

Omschrijving

Een pda kan ook toegankelijk gemaakt worden door er een brailletoetsenbord en -leesregel aan te koppelen. Om deze apparaten te kunnen gebruiken, moet ook schermuitleessoftware geïnstalleerd worden. Brailletoetsenborden en -leesregels worden doorgaans via een draadloze Bluetooth-verbinding met de pda verbonden om het omslachtige werken met kabels en stekkers te vermijden.

Brailletoetsenborden en –leesregels worden meestal in één apparaat gecombineerd.

Marktaanbod

Bijna alle, ons bekende, apparaten beschikken over 12 tot 40 braillecellen; alleen de EasyLink heeft enkel een brailletoetsenbord en geen braillecellen.

Hierna volgt een overzicht van de ons bekende apparaten. Omdat gewicht bij dit soort hulpmiddelen een essentieel gegeven is, vermelden we het telkens tussen haakjes.

Foto Alva BC 640 (725 - 950 g)
Alva BC 640 (725 - 950 g)

Foto BrailleWave (1000 g)
BrailleWave (1000 g)

Foto Braillino (688 g)
Braillino (688 g)

Foto Conny (200 g)
Conny (200 g)

Foto EasyLink (130 g)
EasyLink (130 g)

Foto EasyLink 12 (260 g)
EasyLink 12 (260 g)

Foto Esys 12 (200 g)
Esys 12 (200 g)

Foto Esys 40 (560 g)
Esys 40 (560 g)

Foto VarioConnect 24/32/40 (420/500/600 g)
VarioConnect 24/32/40 (420/500/600 g)

Specifieke aandachtspunten bij het kiezen van toegankelijkheids-hardware

* Braille invoer/uitvoer: Bepaal of je voldoende hebt aan het invoeren van gegevens via brailletoetsen of ook nood hebt aan brailleweergave. Alle apparaten die over brailleweergave beschikken, hebben ook een brailletoetsenbord.
* Compatibiliteit: Controleer of het apparaat functioneert in combinatie met het schermuitleesprogramma. Deze controle kan doorgaans gebeuren op de website van de producent van het schermuitleesprogramma.
* Draadloze verbinding: Bij deze apparaatjes kunnen we stellen dat het een must is dat ze over draadloze communicatie (Bluetooth) beschikken. Dit om omslachtig werken met kabels en stekkers te vermijden.

Terug naar begin van dit deel
Pda's die specifiek voor de doelgroep ontwikkeld zijn

Omschrijving

De apparaten in deze groep zijn doorgaans beter bekend onder de benaming ‘notitietoestel’. Het zijn specifiek voor de doelgroep ontwikkelde hulpmiddelen met als hoofddoel een gebruiksvriendelijke en draagbare notitiemogelijkheid aan te bieden. Naast het pure noteren zijn tal van andere functies beschikbaar die ook terug te vinden zijn bij pda’s: agenda, adressenlijst, klok, internet, e-mail, viewers voor Word, Excel en Powerpoint documenten, synchronisatie met de computer, …

Deze soort apparaten zijn meestal voorzien van een brailletoetsenbord, maar er zijn ook uitvoeringen met een gewoon toetsenbord (azerty/qwerty). Er is nooit een beeldscherm ingebouwd op deze toestellen.

Op enkele uitzonderingen na zijn deze apparaten groter en zwaarder dan een standaard pda.

Marktaanbod

Hierna volgt een overzicht van de ons bekende apparaten op het ogenblik van publicatie; omdat gewicht bij dit soort hulpmiddelen een essentieel gegeven is, vermelden we het telkens tussen haakjes.

Foto Iris 20/32/40 (1700 tot 1900 g)
Iris 20/32/40 (1700 tot 1900 g)

Foto Euroscope (440 g) en Euroscope 20/40 (680/918 g)
Euroscope (440 g) en Euroscope 20/40 (680/918 g)

Foto MPO 5500 (700 g) – dit apparaat beschikt over een ingebouwde gsm die toegankelijk is met braille (sms lezen in braille)
MPO 5500 (700 g) – dit apparaat beschikt over een ingebouwde gsm die toegankelijk is met braille (sms lezen in braille)

Foto Nano PDA Lite (150 g) – dit apparaat is even klein en licht als een courante pda
Nano PDA Lite (150 g) – dit apparaat is even klein en licht als een courante pda

Foto PAC Mate BNS/BX/QX/TNS (820 – 1.200 g) – dit apparaat heeft een uitvoering met een gewoon toetsenbord

Foto PAC Mate BNS/BX/QX/TNS (820 – 1.200 g) – dit apparaat heeft een uitvoering met een gewoon toetsenbord

PAC Mate BNS/BX/QX/TNS (820 – 1.200 g) – dit apparaat heeft een uitvoering met een gewoon toetsenbord

Foto Pronto (450 g)
Pronto (450 g)

Specifieke aandachtspunten bij het kiezen van pda’s die specifiek voor de doelgroep ontwikkeld zijn:

* Toetsenbord: Bepaal voor jezelf of je gegevens wil invoeren via een brailletoetsenbord of liever via een gewoon pc-toetsenbord.
* Brailleweergave: De uitvoeringen met brailleweergave zijn doorgaans groter en zwaarder dan die zonder brailleweergave. Alle apparaten die over brailleweergave beschikken, hebben ook een brailletoetsenbord.
* Draadloze verbinding: Het is essentieel dat deze apparaatjes over een aansluitingsmogelijkheid op pc beschikken. Daarbij is het erg handig als die aansluiting draadloos (Bluetooth) kan gebeuren.

Terug naar begin van dit deel
Groep 4: Pda-afgeleiden voor een specifieke taak

Omschrijving
Sommige pda’s die specifiek voor de doelgroep ontwikkeld zijn, bieden, naast de pda-functies, een extra mogelijkheid, zoals het voorlezen van teksten of navigatie onderweg. Bij deze producten wordt veelal een standaard pda –soms een specifieke pda zoals in groep drie– gebruikt om een toegankelijk en bruikbaar hulpmiddel te bekomen. Bij sommige van deze apparaten blijven de pda-functies toegankelijk. Bij andere is de pda-functinonaliteit niet toegankelijk.

Marktaanbod

Op dit ogenblik kennen we drie producten die in deze groep thuishoren. Het valt te verwachten dat daar op relatief korte termijn nog andere gaan bijkomen. Op dit moment gaat het over twee gps-systemen en een draagbare voorleesmachine. Hierna volgt een overzicht van de ons bekende apparaten op het ogenblik van publicatie; omdat gewicht bij dit soort hulpmiddelen een essentieel gegeven is, vermelden we het telkens tussen haakjes.

Foto StreetTalk GPS Solution (met PAC Mate 1000 tot 1400 g) [pda-functies wel toegankelijk]
StreetTalk GPS Solution (met PAC Mate 1000 tot 1400 g) [pda-functies wel toegankelijk]

Foto Trekker GPS (600 g) [pda-functies niet toegankelijk]
Trekker GPS (600 g) [pda-functies niet toegankelijk]

Foto KNFB Reader (425 g) [pda- functies niet toegankelijk]
KNFB Reader (425 g) [pda- functies niet toegankelijk]

Terug naar begin van dit deel

Terug naar begin van de tekst
Doelgroep

Een toegankelijke pda is bedoeld voor blinden en slechtzienden die nood hebben aan een compact apparaat waarmee zij –hoofdzakelijk- afspraken kunnen beheren, adressen kunnen bijhouden, documenten kunnen lezen en korte aantekeningen (schriftelijk of gesproken) kunnen maken.

De gebruiker moet een zekere feeling hebben met geavanceerde computertechnologie of bereid zijn deze technologie te accepteren en te leren.

Apparaten met braille zijn enkel voor zinvol voor een slechtziende of blinde gebruiker die braille kan lezen en schrijven.

PDA-afgeleiden voor een specifieke taak zijn bedoeld voor blinden en (zeer) slechtzienden die een draagbare oplossing zoeken voor een specifieke probleemactiviteit zoals bijvoorbeeld tekstherkenning en navigatie onderweg.

Terug naar begin van de tekst
Situering in Vlibank

De producten uit de groepen 1, 2 en 3 zijn terug te vinden in Vlibank op www.vlibank.be:

2. hulpmiddelen voor personen met een visuele handicap
2.5. werken en ontspanning
2.5.1. computer gebruiken
2.5.2. pda gebruiken
2.5.2.1. toegankelijke pda
2.5.2.2. gegevensinvoer
2.5.2.2.1. brailletoetsenbord
2.5.2.3. gegevensuitvoer
2.5.2.3.1. vergrotingssoftware
2.5.2.3.2. schermuitleessoftware
2.5.2.3.3. brailleleesregel
2.5.2.4. notitietoestel

De producten uit groep 4 zijn terug te vinden in Vlibank op www.vlibank.be:

2. hulpmiddelen voor personen met een visuele handicap
2.1. mobiliteit
...
2.1.4. gps-systeem
2.3. communicatie
2.3.1. lezen
...
2.3.1.2. lezen van gedrukte tekst
...
2.3.1.2.3. tekstherkenningssysteem
2.3.1.2.3.1. voorleesmachine