Logo KOC Hulpmiddelenflash: Gsm-gebruik door blinden en slechtzienden

Situering

Figuur: Gsm

We kunnen stellen dat een gsm tegenwoordig een algemeen verspreid en gebruikt apparaat is. Personen met een visuele handicap kunnen een gewone gsm niet of nauwelijks bedienen: door de menustructuur navigeren, namen en nummers toevoegen aan de telefoonlijst, sms-berichtjes lezen of opstellen is onmogelijk. Een toegankelijke gsm is voor blinden en slechtzienden nochtans een nuttig communicatiehulpmiddel dat hun zelfstandigheid verhoogt.

Er zijn gsm’s op de markt die enigszins bruikbaar zijn voor blinden of slechtzienden, bijvoorbeeld gsm’s die iets groter zijn, uitvoeringen met beter voelbare toetsen of apparaten met een minder klein en contrastrijker kleurenscherm. Gsm-fabrikanten wijzigen bovendien zeer snel hun gamma waardoor een bepaald model slechts beperkte tijd verkrijgbaar is.
Gsm met spraakweergave of vergroting

We spreken van een toegankelijke gsm indien alles wat goedzienden op het scherm kunnen bekijken ook toegankelijk is voor blinden en slechtzienden. Dit kan gerealiseerd worden door schermvergroting voor slechtzienden, eventueel aangevuld met spraakweergave. Voor blinden is spraakweergave een oplossing, eventueel aangevuld door brailleweergave.
Sprekende gsm

We onderscheiden vier verschillende oplossingen om tot een sprekende gsm te komen:
Sprekende gsm-software

Mobile Accessibility (MA) is een sprekend gsm-programma dat geschikt is voor gsm's die werken met het Symbian Serie 60 besturingssysteem. Sinds het uitkomen van MA versie 2.5 is de Nederlandse spraakweergave merkbaar verbeterd. MA is een apart programma dat naast de normale gsm-programma's geïnstalleerd wordt. MA heeft een eigen menustructuur die een groot deel van de gsm-functies toegankelijk maakt. MA was aanvankelijk het eerste programma dat een Symbian Serie 60 gsm toegankelijk maakte via spraakweergave. Ondertussen zijn er andere programma’s (zoals Mobile Speak en Talks) op de markt gekomen die alle gsm-functies toegankelijk maken en een betere spraakkwaliteit hebben. Het voordeel van MA is zijn eenvoud van bediening waarmee de meest noodzakelijke gsm-functies toegankelijk gemaakt worden.
Schermuitleessoftware met spraakweergave

Een schermuitleesprogramma (of schermuitleessoftware) zorgt ervoor dat alle ingebouwde functies van de gsm, en de software die eventueel later geïnstalleerd wordt op de gsm, toegankelijk gemaakt wordt via spraakweergave. Talks Premium en Mobile Speak zijn twee schermuitleesprogramma's met Nederlandse spraakweergave.

Naast spraakweergave ondersteunt Talks Premium ook brailleweergave; hiervoor is wel een extra brailleleesregel (optie) noodzakelijk. Talks Premium werkt op Symbian gsm’s van de Series 60 en Series 80. De Series 80 zijn behoorlijk geavanceerde gsm’s; bijvoorbeeld de Nokia Communicators-reeks. Welke types gsm-compatibel zijn, is te vinden op de website van de fabrikant of bij de leverancier.

Mobile Speak is geschikt voor gsm's met het Symbian Serie 60 besturingssysteem.

De gsm's die geschikt zijn voor Talks Premium en Mobile Speak, zijn vrij gesofisticeerde toestellen en beschikken naast telefoon en sms-functies over nog véél meer functies: faxen verzenden, notities maken en dikwijls bijna alle functies van een handpalmcomputer (PDA) zoals adressenbeheer, agenda en takenlijst.
Gsm voor blinden

Begin 2004 heeft een Spaans bedrijf een gsm ontwikkeld die geheel gericht is op gebruik door personen met een visuele handicap: de Owasys 22c. Het apparaat heeft géén scherm en is geheel met spraakweergave toegankelijk. Een Nederlands sprekende versie is beschikbaar. Naast de 22c heeft dezelfde fabrikant ook de Owasys 112c ontwikkeld. Deze gsm is ontworpen voor een publiek van senioren. Hij heeft eveneens geen scherm maar heeft ook geen spraakweergave. De Owasys 112c is alleen geschikt om te bellen en beschikt over slechts 3 geheugens om nummers op te slaan. Een sms versturen of ontvangen is niet mogelijk. Door zijn absolute eenvoud kan hij voor een aantal (oudere) slechtzienden een geschikte oplossing zijn om mobiel te bellen.
Schermuitleesprogramma voor een pda of een smartphone

Sommige pda’s (handpalmcomputertjes) beschikken ook over een gsm-functie en smartphones hebben steeds alle pda-functies aan boord. Sinds kort bestaat er schermuitleessoftware voor dit soort toestellen zodat ze toegankelijk worden voor blinden en slechtzienden. Deze software is echter nog vrij nieuw. Men beschikt dan over een super multifunctioneel en draagbaar apparaatje dat zeker niet alleen meer dient om te telefoneren. Alle gangbare functies van een pda zoals een agenda, adresboek en tekstverwerker worden toegankelijk. De 2 schermuitleesproramma’s heten Pocket Hal en Mobile Speak Pocket (met een variant voor smartphones).
Gsm met vergroting

Gsm's die werken met het Symbian besturingssysteem kunnen uitgerust worden met een extra programma dat er voor zorgt dat de gehele scherminhoud vergroot wordt. Daarbij wordt de cursor gevolgd, wat bijvoorbeeld betekent dat bij het doorlopen van een namenlijst de ingekleurde naam vergroot wordt weergegeven onderaan het scherm. Er zijn twee vergrotingsprogramma’s op de Belgische markt: Mobile Magnifier en Zooms. Beide zijn apart verkrijgbaar of in combinatie met hun respectievelijke schermuitleesprogramma (van dezelfde fabrikant): Mobile Speak voor Mobile Magnifier en Talks Premium voor Zooms.
Productoverzicht

Naam Foto Beschrijving Info en leveranciers Richtprijs in euro (incl. BTW)
Mobile Magnifier Figuur: Mobile Magnifier Vergrotingssoftware voor Symbian gsm's. Beschikbaar als versie op zich of in combinatie met Mobile Speak.
Prijsbereik van de vermelde gsm’s: 220 tot 500 euro. www.codefactory.es
Data Braille Service, Erocos, Integra, Sensotec, Optelec € 159 - 190
als plug in bij Mobile Speak: € 75 - 117
Zooms Figuur: Zooms Vergrotingssoftware voor Symbian gsm’s. Beschikbaar als versie op zich of in combinatie met Talks Premium.
Prijsbereik van de vermelde gsm’s: 220 tot 500 euro. www.nuance.com/zooms/
Integra € 212
Talks Premium Figuur: Talks Premium Schermuitleessoftware met spraak- en brailleweergave voor Symbian Series 60 gsm’s maar ook voor de nog meer geavanceerdere Series 80 gsm's (zoals de Nokia Communicator 9210, 9210i, 9290, 9300 en 9500).
Prijsbereik van de Series 60 gsm’s: 220 tot 500 euro, de Series 80 gaat van 600 tot 900 euro. www.nuance.com/talks/
Integra, Erocos € 244
Er bestaat ook een Talks ‘Standard’ versie die echter niet rechtstreeks aan consumenten verkocht wordt.
Mobile Speak Figuur: Mobile Speak Schermuitleessoftware voor gsm's met het Symbian operating system Serie 60.
Prijsbereik van de vermelde gsm’s: 220 tot 500 euro. www.codefactory.es
Data Braille Service, Erocos, Optelec, Sensotec Integra, Erocos € 215 - 222
Mobile Accessiblity 2.5 Figuur: Mobile Accessibility 2.5 Software die een gsm met het Symbian operating system Serie 60 toegankelijk maakt met spraakweergave.
Prijsbereik van de vermelde gsm’s: 220 tot 500 euro. www.codefactory.es
Data Braille Service, Erocos € 223
Owasys 22c Figuur: Owasys 22c Specifiek voor blinden ontwikkelde gsm ZONDER scherm. www.owasys.com
Integra € 599
Owasys 112C Figuur: Owasys 112C Gsm zonder scherm, ontwikkeld naar een publiek van senioren. Alleen geschikt om te bellen en voorzien van slechts 3 geheugens. www.owasys.com
Integra € 509
Mobile Speak Pocket & Mobile Speak Pocket for Smartphones Figuur: Mobile Speak Pocket & Mobile Speak Pocket for Smartphones Schermuitleessoftware voor pda’s en smartphones die werken met Windows Mobile.
Prijsbereik van pda’s en smartphones: 300 tot 900 euro. www.codefactory.es
Data Braille Service, Erocos, Sensotec € 500 - 900 (pda inbegrepen)
Pocket Hal Figuur: Pocket Hal Schermuitleessoftware voor pda’s die werken met Windows Mobile.
Prijsbereik van pda’s: 300 tot 600 euro. www.dolphincomputeraccess.com/ products/pockethal.htm
Data Braille Service, Integra, Optelec, Sensotec € 630http://www.koc.be/hmf/gsm/hmf_gsm.html